Sınır dışı etme kararı idari bir karar olup, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 54. Maddesinde düzenlenen sebepleri ihlal edenler hakkında uygulanır. Kanuna göre, bu kararı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün talimatıyla ya da doğrudan valilik alır. Her idari işlem gibi bu idari işlem için de kanun yolu açık olup, haksızca sınır dışı edildiğini düşünen yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı sınır dışı edilme kararına karşı yargı yoluna gidebilir.
Sınır dışı etme kararı alınacaklar
MADDE 54 – (1) Aşağıda sayılan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır:
- a)5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler
- b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar
- c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar
ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar
- d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar
- e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler
- f) İkamet izinleri iptal edilenler
- g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler
ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler
- h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler
ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler
- i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar
- j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar
(2) Başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında, sadece ülke güvenliği için tehlike oluşturduklarına dair ciddi emareler bulunduğunda veya kamu düzeni açısından tehlike oluşturan bir suçtan kesin hüküm giymeleri durumunda sınır dışı etme kararı alınabilir.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 53. Maddesi uyarınca, yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Yine aynı maddede görüleceği üzere, yabancı dava açma süresi olan 15 günlük zaman dilimi içinde; yabancının yargı yoluna başvurması halinde ise yargılama sonuçlanıncaya kadar sınır dışı edilemez.
Sınır dışı etme kararı
MADDE 53 – (1) Sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır.
(2) Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
(3) Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.1920
Uygulamada genelde hakkında sınır dışı edilme kararı verilen yabancıların avukatları hem sınır dışı edilme işleminin iptali için hem de yürütmenin durdurulması için idari yargı yoluna başvursa da, aslında Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 53. Maddesi gereği yargı yoluna başvurulduğunda sınır dışı edilme işlemi yasa gereği duracağından tekrardan idare mahkemesine yürütmenin durdurulması talebiyle başvurulmasına gerek yoktur.
İdari Gözetim Kararı
Kanunda, hakkında sınır dışı etme kararı alınan bazı yabancıların karar uygulanıncaya kadar idari gözetim altına alınacağı belirtilmiştir. Bu kişiler, idari gözetim süresi boyunca geri gönderme merkezlerinde tutulurlar. Haklarında idari gözetim uygulanacak olanlar;
- Kaçma ve kaybolma riski bulunanlar,
- Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal edenler,
- Sahte ya da asılsız belge kullananlar,
- Kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayanlar,
- Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlardır.
İdari gözetim süresi altı aydır. Bu süre ancak bir kez altı ay daha uzatılabilir. İdari gözetim kararına karşı sulh ceza hakimliğine başvurulabilir. Sulh ceza hakimliği itiraz konusunda beş gün içerisinde karar verir. Sulh ceza hakiminin vereceği karar kesindir. Ancak şartların değişmesi veya idari gözetim sebebinin ortadan kalkması halinde yeniden sulh ceza hakimliğine başvuru yapılabilir.
