İsim Değiştirme veya Soyadı Değişikliğinin Hukuki Niteliği
İsim değiştirme veya soyadı değişikliği, kişinin şahsına sıkı surette bağlı olan hukuki niteliği itibariyle bir şahıs varlığı hakkını kullanmasıdır. İnsanın en önemli kimliklerinden biri ad ve soyadı olarak kabul edilir. Kişiler, toplum içinde ad ve soyadı ile bilindiğinden isim ve soyadı değiştirme belli bir hukuki prosedüre bağlıdır.
İsim Değişikliği ve Soyadı Değiştirme Davası İçin Haklı Sebep
Medeni Kanun’un 27. maddesi gereği, isim ve soyadı değiştirme davası ancak haklı sebeplere dayanılarak açılabilir. Hemen belirtelim ki kanundaki haklı sebep kavramı, oldukça geniş bir çerçevede değerlendirilir. Haklı sebep, kişinin şahsi subjektif sebeplerini de kapsar. Bu nedenle bir ad veya soyadı için kişinin ruhsal aidiyet hissetmemesi dahi değiştirme için bir gerekçe olarak kabul edilir.
Ad veya soyadının gülünç olması, bir travmayı hatırlatıyor olması, kötü tanınan bir şahsın ismiyle özdeşleşmesi, mesleki veya sanatsal gerekçeler gibi birçok sayısız sebeple isim değiştirme veya soyadı değişikliği davası açılabilir.
İsim Değiştirme veya Soyisim Değişikliği İçin Yetkili Mahkeme
İsim ve soyisim değiştirme davası, ancak kişinin kendisi veya özel yetkili vekaletname verdiği avukat tarafından açılabilir. Yaşı küçük olan kişiler için dava, velayet hakkına sahip veliler veya vekaletname verecekleri avukat tarafından açılabilir.
İsim ve soyisim değişikliği davası için yetkili mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Davacı, davayı ikametgahının bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açabilir.
İsim ve soyadı değiştirme davasına Nüfus Müdürlüğü tarafından görevlendirilmiş bir memur davalı olarak katılır.
İsim ve Soyadı Değiştirme Davasının Hukuki Sonucu
Medeni Kanun (MK) md. 27 gereği, ad ve soyadı değişikliği kişinin diğer şahsi hallerinde değişiklik meydana getirmez. Yani, davacı tarafından açılan isim değiştirme davası sırasında kişinin diğer bilgileri (medeni hali, doğum yeri, nüfusa kayıtlı olduğu yer vs.) değiştirilemez.
Erkek eş soyadını değiştirdiğinde evlilik dönemi içinde kadının soyadı da değişir. Ayrıca, yaşı 18’den küçük çocukların veya evlatlığın soyadı da başkaca bir işleme gerek olmadan kendiliğinden değişir.
Ad ve soyadı değiştirme davası kabul edildiğinde mahkeme değişikliği yerel veya ulusal bir gazetede ilan ettirir ve nüfus kayıtlarında gerekli değişikliğin yapılması için mahkeme kararını nüfus müdürlüğüne bildirir.
İsim ve Soyadı Değiştirme Kararına İtiraz Edilmesi
MK md. 27’ye göre, ad ve soyadı değişikliği nedeniyle herhangi bir şekilde zarar görenler, değişiklikten haberdar olunmasından itibaren 1 yıl içerisinde isim ve soyadı değişikliği kararının kaldırılması için dava açabilir. Ancak, belirtmek gerekir ki burdaki zarar gerçekçi, objektif ve ispatlanabilir bir zarar olmalıdır. Örneğin, ünlü kişilerden birinin akrabası ad ve soyadını aynen ünlü kişi gibi değiştirirse bu değişikliğin bir zarar doğurma ihtimali olabilir.
