Kısa Çalışma Ödeneği ?
Kısa çalışma ödeneği tam olarak nedir? Özellikle 2020 yılının Mart ayında dünya genelinde patlak veren Covid-19 salgını ile birlikte ülkece kapanmaya gitmemiz neticesinde İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işletmelerin haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işletmelerin faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için işletmelere gelir desteği sağlayan bir İşsizlik Sigortası Fonu uygulamasıdır.
Kısa Çalışma Ödeneği’ nin detayları Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkındaki Yönetmelik’te ayrıntılı bir biçimde düzenlenmiştir.
Kısa çalışma uygulaması bakımından “Genel Ekonomik”, “Bölgesel Kriz” , “Sektörel Kriz” ve “Zorlayıcı Sebepler” gibi kriterler aranmakta ve bu tanımlanan kriterlerin işyerinin, işverenin veya ülkenin ekonomisini ciddi anlamda etkileyip sarstığı durumlar olması gerekmektedir.
Bu kapsamda Coronavirüs (Covid-19) salgını “Zorlayıcı Sebepler” kategorisinde değerlendirilerek işletmelere kısa çalışma ödeneğinden destek sağlanmıştır.
“Zorlayıcı Sebepler” kavramını biraz daha ayrıntısı ile ele almak gerekirse; İşverenin kendi idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bu nedenle de bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışarıdan gelen etkilerden kaynaklanan belirli dönemsel durumlar ve ya deprem, sel felaketi, çığ, salgın hastalık, seferberlik , toplumsal olaylar gibi durumları tanımlamaktadır.
Kısa Çalışma Ödeneğinin Şartları Nelerdir?
1-İşverenin Yerine Getirmesi Gereken Şartlar Nelerdir?
İşveren, yukarıdaki açıklanan sebeplerden dolayı işletmesindeki çalışma saatlerini en az 1/3 oranında azalttığını ya da süreklilik şartı olmadan işletmesinde faaliyetin kısmen veya tamamen en az dört hafta boyunca durduğunu İŞKUR’a bildirmelidir. Bunun hemen akabinde İŞKUR tarafından görevlendirilen müfettişler bu bilgilerin doğrul olup olmadığı ile ilgili bir tespit raporu hazırlayıp “olumlu” onayı verdikten sonra kısa çalışma ödeneğinin şartları işveren tarafından yerine getirilmiş olur.
Bu ödenekten yararlanmak için belirli sayıda işçi istihdam etme zorunluluğu yoktur. İki işçi çalıştıran işveren dahi bu imkandan yararlanabilir.
2-) İşçinin Yerine Getirmesi Gereken Şartlar Nelerdir?
İşletmede çalışan işçinin bu kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için son üç yıl içinde en az 450 gün prim gününü doldurmuş olmaları ve bu prim gün sayılarının son 60 günü kesintisiz yatırılmış olması gerekir. (İşsizlik Sigortası Kanunu m.50)
3-Kısa Çalışma Ödeneğinin Miktarı Ne Kadardır?
Kısa çalışma ödeneği; işçinin son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Hesaplanan kısa çalışma ödeneği tutarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez. Çalışılan sürelere ilaveten eksik çalışılan sürelere ait kısa çalışma ödeneği tutarı her ayın 5’inde PTT aracılığı ile işçilere ödenir.
Kısa Çalışma Ödeneği kapsamında İŞKUR tarafından yapılan ödeme sadece GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİMLERİ’dir. Bunun haricindeki prim ödemeleri İŞKUR tarafından yapılmamaktadır. Kısa Çalışma Ödeneği’nin süresi maksimum üç ayıdır.
Kısa Çalışma Ödeneğinin Sonu ?
Kısa çalışma ödeneği alan işçinin yeni bir işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya hak kazanıp bu aylığı alması, silâh altına alınması, kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle mevcut işinden ayrılması veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumlarında kısa çalışma ödeneği o işçi için son bulur. Bir diğer son bulma sebebi de işverenin kısa çalışma süresini başvuru esnasında belirttiği tarihten önce sona erdirmesi durumunda da kısa çalışma ödeneği o işletme ve işçi nazarında son bulur. Av. Fuat Ziya ÇİFTÇİ
