Vasiyetname, miras bırakanın son istek ve arzularını, belirli şartlar çerçevesinde yazılı yahut sözlü olarak bildiren belgeler olup hukukumuzda ölüme bağlı tasarruf olarak düzenlenmektedir. Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen hükümler kapsamında miras bırakana tasarruf özgürlüğünün sınırları içinde, malvarlığının tamamında veya bir kısmında vasiyetname ile tasarrufta bulunabilme imkânı tanınmıştır.
Medeni Kanun kapsamında göre üç şekilde vasiyetname yapılabilir. Bunlar;
- Resmi vasiyetname (MK m.532-537)
- El yazılı vasiyetname (MK m.538)
- Sözlü vasiyetname (MK m.539-341)
Vasiyetnameler tek taraflı olarak yapılan ölüme bağlı tasarruflardır. Dolayısıyla karşı tarafa ulaşmasına gerek yoktur. Kişi vasiyetname sayesinde ölümünden sonra kendisine ait olan malvarlığı üzerinde tasarruf özgürlüğü sınırlarında kalmak şartıyla dilediği şekilde tasarruf yapma imkânına sahiptir. Ancak vasiyetname yaparken saklı pay mirasçılarının da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya eşi bulunan miras bırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Tasarruf edemediği kısım yasal mirasçılarına kalır. Eğer miras bırakanın yasal mirasçıları bulunmuyorsa miras bırakan mirasının tamamında tasarruf edebilir.
Vasiyetname, miras bırakanın son istek ve arzuları ile mirasının paylaşım esaslarını belirleyen yazılı belge veya sözlü beyandır. Resmi vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla resmi memur tarafından düzenlenir. Resmi memur, sulh hakimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir
Miras bırakan ölüme bağlı tasarrufla 7 farklı işlem yapabilir. Bunlar;
- Mirasçılıktan çıkarma. (MK m.510)
- Mirasçı atama. (MK m.516)
- Mirasçılardan birine veya üçüncü bir kişiye belirli mal vasiyeti yapma. (MK m. 517)
- Mükellefiyetle koyma. (MK m.515)
- Yedek mirasçı atama. (MK m. 520)
- Art mirasçı atama. (MK m.521)
- Vakıf kurma vasiyet etme. (MK m.526)
Türk Medeni Kanunu’na göre 3 çeşit vasiyetname düzenlenebilmektedir. Bunlar şu şekildedir:
- Resmi Vasiyetname (TMK m. 532-537)
- El yazılı Vasiyetname (TMK m. 538)
- Sözlü Vasiyetname (TMK m.539-541)
Bu vasiyetnameler düzenlenme şartları bakımından birbirlerinden farklıdır.
VASİYETNAME İPTALİ?
Vasiyetnamenin İptali Davası
TMK m. 557’de vasiyetnamenin iptali davası açılabilmesi gereken sebepler sayılmıştır. Ancak vasiyetnamenin iptali ancak TMK m.557’ de sayılan sebeplerden en az birinin olması durumunda mümkündür. Maddede olmayan bir sebebe dayanılarak vasiyetnamenin iptali söz konusu değildir.
Şu sebeplerle vasiyetnamenin iptali için dava açılabilir:
- Vasiyetname miras bırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa,
- Vasiyetname yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa,
- Vasiyetnamenin içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlâka aykırı ise,
- Vasiyetname kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa iptal davasına konu edilebilir.
İptal davası, vasiyetnamenin iptal edilmesinde menfaati bulunan mirasçı veya vasiyet alacaklısı tarafından açılabilir.
İptal davası ile vasiyetnamenin tamamının yahut bir kısmının iptal edilmesi mümkündür.
İptal davası, vasiyetname ile kendilerine, eşlerine veya hısımlarına kazandırma yapılanların vasiyetnamenin düzenlenmesine katılmalarının yol açtığı sakatlığa dayandığı takdirde tasarrufun tamamı değil, yalnız bu kazandırmalar iptal edilir. (TMK m. 558)
